Ortodonti diş çapraşıklıklarını veya kapanış bozukluklarını, diş teli veya apareylerle tedavi eden diş hekimliği bilim dalıdır. Dişhekimliğinde ortodontistler tarafından yapılır.
Ortodontist genel olarak görsel muayeneyi, panoramik rontgen ve çalışma modellerini (ısırma gösterimleri) inceleyerek uyumsuzluğun kesin nedenini değerlendirir. Dişlerin ve çenelerin yanlış hizalandığı maloklüzyon olarak bilinen bu durum diş teli veya apareyler ile tedavi edilebilir. Tedavi edilmediğinde dişlerin erken kaybı ile sonuçlanabilir. Bir tanı yapıldığında, çeşitli ortodontik tedavi seçenekleri mevcuttur. Ortodontik tedavide kimi zaman büyüme-gelişim yönlendirmesi ile çapraşıklığı önleyici tedaviler uygulanır. Kimi zaman da, hastaya metal braket ( teller) takılarak uygun fiyatlı, ya da seramik braketler ile estetik çözümler sunulur.
Dişlerinin görüntüsünden rahatsız olan ,fakat tel takmaktan kaçınan kişiler için ise günümüzde son teknoloji telsiz ortodonti ile tedavidir. Şeffaf plaklar da denilen bu tedavide , hastalarımız tel takmadan, neredeyse hiç görünmeyen şeffaf plaklar ile çapraşıklık tedavisi olabilirler.
Ortodontik Tedavinin Amaçları Nelerdir?
- Çürük ve dişeti hastalıkları riskini azaltır. Çünkü eğri dişlerin temizlenmesi zordur.
- Eklem sorunlarının gelişme riskini azaltır.
- Yaralanma riskini azaltır. (Çapraşık dişler travmaya daha yatkındır.)
- Aşırı olan aşınmayı ortadan kaldırır.
- Uygun olmayan çene pozisyonu uyku sırasında horlama veya solunum sorunlarına neden olabilir. (Yeterli çiğnenmemiş gıda kronik sindirim sorunları ve hatta beslenme eksikliklerini meydana getirebilir.)
- İyi hizalanmış dişler daha sağlıklı, daha çekici bir gülümseme sağlar.
- Ortodontik tedavi sadece görünümü geliştirmek ve özgüven sağlamak için yapılmaz. Aynı zamanda diş sağlığını artırır, diş , dişeti, çene eklemi ve genel sağlık sorunlarının önlenmesinde yardımcı olur.
Ortodontik Tedavi İçin Herhangi Bir Yaş Sınırı Var Mıdır?
Her yaşta dişlerimizi düzeltebiliriz. Diş teli tedavisi için tek gereklilik sağlıklı kemikler ve dişlerin sağlıklı yapısıdır. Yaşla birlikte değişen şey tedavi türüdür. Ortodonti için ideal yaş 8 ile 14 yaş arasındadır çünkü büyüme hala devam etmektedir. Değerlendirme aşaması yedi yaşında tavsiye edilir.
Ortodontik Bozukluk Çeşitleri Nelerdir?
Overbite: Üst dişlerin alt dişleri normalden daha fazla örtmesidir. Bu bozuklukla birlikte üst dişler altlara göre daha önde de konumlanabilmektedir. Ortodontik tedavi ile düzeltilmesi mümkündür.
Underbite: Alt dişlerin üst dişlere oranla daha önde olması durumudur. Alt dudağın üst dudağın önüne geçmesine sebep olabilir. Ortodontik tedavi (diş teli) ile düzeltilmesi mümkündür.
Crossbite: Alt ve üst dişler arasında ters kapanış görülmesidir. Ortodontik tedavi ile düzeltilmesi mümkündür.
Openbite: Arka dişlerin kapanmak üzere birbirine değdiği durumda dahi ön dişler birbirine değmemesi ve dişlerin arasının aralık kalması durumudur. Ortodontik tedavi (diş teli) ile düzeltilmesi mümkündür.
Boşluklar: Genetik sebeplerle veya dış etkenlerle kaybedilen dişlerin arasında boşluklar oluşması durumudur. Ortodonti tedavi (diş teli) veya protez diş ile düzeltilmesi mümkündür.
Çapraşıklık: Bir çenede veya her ikisinde birden, dişlerin sağlıklı bir biçimde çıkması için yeterli yerin olmaması ve oluşan sıkışıklığın dizilim bozukluğuna yol açması durumudur. Ortodontik tedavi ile düzeltilmesi mümkündür.
Tüm bunların dışında kazalar, yaralanmalar ve fiziksel travmalar gibi hastanın diş ve çene yapısında deformasyonlar meydana getiren durumlar sonucunda oluşan komplikasyonlar da yine ortodonti tedavi yöntemleri ile gerekli durumlarda ortodontik apareyler ile çözülebilmektedir.
Ortodonti Tedavi Çeşitleri
Günümüzde yaygın olarak kullanılan 4 tip Ortodonti tedavi yöntemi bulunmaktadır. Uygulanacak tedavi yöntemi, hastanın sahip olduğu yapısal bozukluğa veya bazı noktalarda hastaların beklentisine göre değişiklik gösterebilmektedir.
Metal Diş Teli (Metal Braketler)
En eski, en dayanıklı ve en çok kullanılan diş teli türüdür. Hem çene hem de dişlerin yapısı göz önünde bulundurulduktan sonra diş hekimi tarafından dişin iç veya dış yüzeyine yerleştirilmesi mümkündür. Her ne kadar estetik olarak hoş bir görüntü vadetmese de her probleme uygun olan tedavi yöntemidir. Bozukluğun derecesine göre 6 ay ile 2 yıl arasında bir sürede iyileşme sağlanır.
Şeffaf Diş Teli (Porselen Braketler)
Şeffaf diş teli ile metal diş teli arasında tedavi sonucu açısından belirgin bir fark bulunmamaktadır. Şeffaf diş telleri porselen bazlı bir materyalden üretildiği için çok daha estetik ve diş yapısı gibi doğal görünür. Ancak metal diş teli kadar dayanıklı olmayacağı için daha dikkatli kullanılması gerekmektedir. Bu sebeple özellikle çocuklara uygun olmayabilir.
Lingual Diş Teli (Lingual Braketler)
Lingual teller dişlerinizin ön yüzeyine uygulanan metal veya seramik tellerin aksine dişlerin arkasına yerleştirilir. Son derece estetik bir alternatiftir. Başlangıçta, dili rahatsız etse de tedavi ilerledikçe rahatsızlık azalır. Tedavi fiyatları açısından kıyaslandığı zaman ise metal diş teli veya şeffaf(porselen) diş teline göre daha yüksek maliyetleri içerebilmektedir.
Şeffaf Plak – Şeffaf Diş Plağı
Kısmen daha hafif diş ve çene bozukluklarının olduğu ortodontik bozukluklar durumunda sıkça başvurulur. Şeffaf diş plağı uygulamasında diğerlerinin aksine braketler ve teller yoktur. Estetik açıdan daha çekicidir. Hasta, halihazırda var olan diş yapısı ve ulaşılmak istenen düzeltme için özel 3D ölçümlere tabi tutulur. Yapılan ölçümlerin sonuçları göz önünde bulundurularak hastaya özel şeffaf plak (Invisalign) hazırlanır.